Bằng công nghệ ADN, các chuyên gia thực thi pháp luật có thêm được công cụ trong tay để xác định đích danh tội phạm hoặc xác định chính xác các mối quan hệ huyết thống trong các vụ việc hình sự hoặc dân sự. Những vụ án nổi tiếng sau đây sẽ được kể lại tóm tắt.
Thu hơn 4000 mẫu máu để tìm hung thủ
Một vụ án nổi tiếng thế giới lần đầu tiên áp dụng công nghệ ADN được thực hiện tại nước Anh vào năm 1986. Đó là hai nữ sinh tên là Lynda Mann và Dawn Ashworth đều ở tuổi 15 bị hiếp và giết vào hai thời điểm khác nhau là năm 1983 và 1986 tại vùng Leicestershere. Những tình tiết và tính chất vụ án gần như giống nhau nên các nhà điều tra cho rằng có thể là cùng một thủ phạm gây ra.
Trong quá trình điều tra có một người đàn ông địa phương tên là Richard BucklADN 17 tuổi, tự thú nhận là mình đã hiếp và giết Dawn Ashworth. Lập tức cảnh sát địa phương đã thu mẫu của người này để giám định ADN, nhưng kết quả không trùng khớp với mẫu tinh trùng thu được từ hai nạn nhân. Cảnh sát đã phải thu hơn 4000 mẫu máu của các đối tượng tình nghi là nam giới có độ tuổi từ 17 đến 34 ở những vùng xung quanh khu vực xảy ra vụ án để kiểm tra ADN nhưng cũng không có sự trùng khớp nào. Vụ án tưởng như bế tắc.
Sau gần một năm tại một quán bar, tình cờ có một phụ nữ đã nghe được một người đàn ông tên là Colin Pitchfork, thợ làm bánh mì đang kể về việc làm thế nào mà anh ta đã lừa lấy mẫu máu của người bạn để thay cho mẫu máu của mình khi xét nghiệm. Ngay lập tức cảnh sát đã lấy mẫu máu của anh ta và phân tích ADN. Kết quả cho thấy kiểu gen của anh ta hoàn toàn trùng khớp với các dấu vết ở hai vụ hiếp giết kể trên. Sau đó, anh ta đã bị buộc tội và kết án tù chung thân.
Vụ án của tổng thống Mỹ
Phân tích các đặc điểm trên nhiễm sắc thể giới tính Y (Y- STR) cũng được xem là một công cụ hữu hiệu để xác định mối quan hệ huyết thống theo dòng nội. Một vụ việc gây chấn động nước Mỹ trước đây khi Tiến sĩ Eugene Foster và cộng sự tiến hành phân tích 19 locus gen trên NST Y của những người trong nội tộc của vị tổng thống thứ 3 của nước Mỹ là Thomas Jefferson.
Phân tích đã chỉ ra rằng Thomas Jefferson đã quan hệ với người hầu gái da màu, và Jefferson là cha đẻ của Eston Hemings, con trai út của người hầu gái đó.
Xác định hài cốt thành viên gia đình Nga Hoàng
ADN ty thể là một hệ gen riêng nằm trong tế bào, tồn tại song song với ADN nhân. ADN ty thể đóng vai trò quan trọng trong xác định quan hệ huyết thống theo dòng mẹ và được ứng dụng chủ yếu trong việc xác định ADN từ hài cốt.
Một ví dụ điển hình về việc sử dụng các đột biến trong vùng HVI và HVII của ADN ty thể để phân tích mối liên quan phả hệ từ các bộ hài cốt của thành viên thuộc gia đình Hoàng gia Nga đã được nhận diện sau hơn 70 năm bị bắn trong Cách mạng Tháng 10 Nga. Bằng việc so sánh trình tự vùng siêu biến I và II của các mẫu hài cốt với mẫu của Hoàng tử Philip ở Vương quốc Anh, cháu theo bên ngoại của Nữ Hoàng Nga và chắt ba đời của Nga Hoàng.
Kết quả phân tích cho thấy các đột biến trong trình tự nucleotide ở vùng siêu biến I và II tách từ các mẫu máu của các chắt ngoại của Nữ Hoàng và chắt ngoại của Nga Hoàng cho phép khẳng định các bộ hài cốt trong ngôi mộ tập thể được tìm thấy chính là hài cốt của các thành viên trong gia đình Nga Hoàng.
Bê bối chính trị ở Mỹ
Cách đây không xa, năm 1998, vụ bê bối chính trị xảy ra tại nước Mỹ liên quan đến câu truyện lạm dụng tình dục của Tổng thống Mỹ Bill Clinton với cô nữ sinh thực tập Monica Lewinsky tại Nhà trắng đã được các điều tra viên làm rõ rằng dấu vết tinh dịch trên chiếc áo khoác dài màu xanh của cô nữ sinh thực tập chính là của Tổng thống Bill Clinton.
Trên đây chỉ là một vài vụ trên thế giới, còn ở Việt Nam thì sao? Xin kể ra đây một vài vụ án gây xôn sao dự luận và tốn không ít giấy mực của các nhà báo.
Xin mời Qúy độc giả đón đọc tiếp phần 2 ở bài viết sau.
Đại Tá Hà Quốc Khanh - tổng hợp
Tham khảo
-370x207.jpg)
