Xét nghiệm ADN là gì? 4 điều cần biết về xét nghiệm ADN

1. Xét nghiệm ADN là gì?

ADN (DNA) là Acid Deoxyribonucleic, là một chuỗi xoắn kép mang vật chất di truyền ở người và hầu hết các loại sinh vật khác. ADN của mỗi người được thừa hưởng một nửa từ bố, một nửa từ mẹ và được di truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. 

ADN nằm chủ yếu trong nhân tế bào, mang thông tin di truyền được mã hóa bởi các bazơ nitơ tạo thành nó: adenine (A), guanine (G), thymine (T), cytosine (C). Tất cả các tế bào trong cơ thể đều có ADN giống nhau. 

ADN là Acid Deoxyribonucleic, là một chuỗi xoắn kép mang vật chất di truyền

DNA của một người có khoảng 3 tỷ bazơ nitơ và các bazơ đó giống nhau hơn 99% ở tất cả mọi người. Tuy nhiên, mỗi người sẽ có chuỗi ADN đặc trưng riêng do sự sắp xếp các bazơ nitơ trong chuỗi ADN của mỗi người luôn khác nhau.

Xét nghiệm ADN là hình thức xét nghiệm y tế sử dụng mẫu xét nghiệm là ADN, để xác định về các vấn đề di truyền như huyết thống, các bệnh di truyền, sự thay đổi nhiễm sắc thể, thay đổi gen. 

ADN mang thông tin di truyền được mã hóa bởi các bazơ nitơ tạo thành nó

2. Xét nghiệm ADN để làm gì?

ADN có tính đặc thù, dựa vào đó có thể xác định các mối quan hệ huyết thống cận huyết cũng như những tìm kiếm và phát hiện các bệnh di truyền do đột biến gen. 

Xét nghiệm ADN để nhằm mục đích:

Xét nghiệm ADN huyết thống: Là sử dụng những thông tin di truyền về những cá thể, để xác định xem giữa những cá thể này có quan hệ gì về mặt di truyền hay không. Từ đó xác định xem 2 đối tượng xét nghiệm có cùng quan hệ huyết thống: ông - cháu, bố - con, mẹ - con,... hay không.

Đại tá Hà Quốc Khanh - Nguyên Giám đốc Trung tâm giám định ADN, Nguyên phó Viện trưởng Viện Khoa học hình sự - Bộ Công an trả lời xét nghiệm xét nghiệm ADN là gì.

Sàng lọc các hội chứng di truyền do bất thường nhiễm sắc thể của thai nhi: Để phát hiện ra những điểm bất thường của NST trong quá trình hình thành và phát triển của thai nhi, giúp phát hiện sớm những đột biến và các bệnh di truyền. 

Xét nghiệm ADN để sàng lọc - chẩn đoán trước chuyển phôi: Là hình thức xét nghiệm để xác định thai nhi có mang gen di truyền đột biến của bố mẹ hay không.  

Tầm soát một số loại ung thư di truyền: Giúp bạn xác định được mình có mang gen có nguy cơ mắc ung thư hoặc có di truyền gen mang bệnh ung thư cho con hay không.

Xét nghiệm ADN giúp tầm soát một số loại ung thư di truyền

Nếu bạn vẫn còn nhiều băn khoăn về những thông tin này, hãy tìm hiểu thêm về xét nghiệm huyết thống trước sinh.

3. Các loại xét nghiệm ADN huyết thống

Nhiều người nghĩ rằng, xét nghiệm ADN chỉ xác định được quan hệ huyết thống giữa bố mẹ với con cái hoặc giữa các anh chị em ruột trong gia định. Tuy nhiên, xét nghiệm ADN còn có thể cho chúng ta biết được nhiều hơn thế. 

3.1. ADN huyết thống trực hệ 

Xét nghiệm ADN huyết thống trực hệ là xác định mối quan hệ giữa bố/ mẹ với con cái. ADN là một chuỗi xoắn kép gồm hai mạch, một mạch được thừa hưởng từ bố, một mạch được thừa hưởng từ mẹ. Nhờ đó mà qua xét nghiệm ADN có thể dễ dàng xác định được mối quan hệ huyết thống giữa bố/ mẹ và con có phải là ruột thịt hay không với độ chính xác trên 99,99999998%.

3.2. ADN huyết thống theo dòng nội 

Theo quy luật di truyền, những người con trai bên nội như: ông nội, bác trai, chú, bố, cháu trai, con trai… đều mang nhiễm sắc thể (NST) giới tính Y như nhau. Vì Cặp NST giới tính của nam là XY, thì chắc chắn NST X sẽ được nhận từ mẹ và Y sẽ được nhận từ bố. 

Xét nghiệm ADN trực hệ giúp xác định được mối quan hệ huyết thống giữa bố/ mẹ và con cái

Các gen trên NST này rất khó thay đổi và có thể giống nhau trong vòng 25 thế hệ nên xét nghiệm ADN trên NST Y có thể xác định huyết thống theo dòng nội, các mối quan hệ như: ông nội – cháu trai; chú, bác – cháu trai… 

Ngoài ra, còn có thể xác định được mối quan hệ giữa bà nội – cháu gái, hai chị em gái có cùng cha hoặc cô (em gái bố) - cháu gái nhờ xét nghiệm ADN trên NST giới tính X. Vì nữ giới có cặp NST giới tính là XX, nam giới có cặp XY nên bố chắc chắn nhận NST X từ bà nội, và NST X này chắc chắn sẽ được chuyển tới con gái nên cháu gái sẽ luôn có 1 NST X từ bà nội. 

Con trai luôn nhận NST Y từ bố và 1 NST X từ mẹ, con gái luôn nhận 1 NST X từ bố và 1 NST X từ mẹ

Với hai chị em gái cùng cha thì cả hai đều được nhận 1 NST X từ bố hay chính là từ bà nội. Tương tự với cô và cháu gái, cô có 1 NST X từ bà nội, cháu gái có 1 NST từ bố hay cũng chính từ bà nội nên đều có thể dễ dàng nhận ra từ kết quả xét nghiệm ADN trên NST giới tính X.

3.3. ADN huyết thống theo dòng mẹ

ADN ngoài ở trong nhân tế bào còn được tìm thấy trong ty thể và chỉ được di truyền từ mẹ sang con. Các con sẽ nhận được ADN ty thể của mẹ và từ đó những người con gái lại tiếp tục di truyền ADN ty thể cho các thế hệ sau. Vì vậy, xét nghiệm ADN huyết thống theo dòng mẹ chủ yếu là xét nghiệm ADN ty thể, đề xác định các mối quan hệ bà ngoại - cháu, anh chị em cùng mẹ, cháu - chị em gái của mẹ…

Xét nghiệm ADN cũng có thể xác định được mối quan hệ ông nội - cháu trai, bà nội - cháu gái, hoặc bà ngoại - cháu

4. Các mẫu được sử dụng trong xét nghiệm ADN

Hầu hết tất cả các mẫu có chứa tế bào sống của người làm xét nghiệm đều có thể sử dụng trong xét nghiệm ADN. Dưới đây là một số loại mẫu hay được sử dụng nhất.

4.1. Mẫu máu

Mẫu máu được dùng để xét nghiệm ADN vì trong máu cũng có các tế bào hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu… và đều có chứa ADN. Với mẫu xét nghiệm là máu, bạn nên nhờ nhân viên y tế thu thập mẫu để tránh sai sót.

Mẫu máy sử dụng để xét nghiệm thường được lấy ở đầu ngón tay hoặc máu tĩnh mạch. Với trường hợp xét nghiệm sàng lọc sơ sinh, mẫu máu sẽ được lấy bằng cách chích vào gót chân của trẻ.

Mẫu máu được sử dụng phổ biến trong tất cả các xét nghiệm, trong đó có xét nghiệm ADN

4.2. Mẫu tế bào niêm mạc miệng

Các tế bào này cũng có chứa ADN trong nhân nên có thể dùng làm xét nghiệm ADN. Lưu ý khi lấy mẫu tế bào niêm mạc miệng cần sử dụng tăm bông tiệt trùng và không chạm đầu tăm bông vào bất kỳ thứ gì để tránh lây nhiễm.

Mẫu tế bào niêm mạc miệng thường được lấy ở bên trong má của người cần làm xét nghiệm vì thực chất đó là các tế bào biểu bì bao phủ trong khoang miệng, dễ bong khi có ma sát nhẹ.

4.3. Mẫu tóc có chân

Tóc gồm 2 phần là gốc tóc (chân tóc) và thân tóc. Phần chân tóc cắm vào trong da đầu chứa mao mạch, các sợi dây thần kinh và các tế bào mang thông tin di truyền. Phần thân tóc bị đẩy ra ngoài là các tế bào đã chết. Do đó để có thể xét nghiệm bằng tóc thì mẫu tóc đó phải còn giữ được chân tóc.

Để xét nghiệm ADN bằng tóc thì phải sử dụng mẫu tóc có chân

Có thể bạn quan tâm: Xét nghiệm adn bằng tóc có chính xác không?

4.4. Mẫu cuống rốn

Máu cuống rốn có chứa nhiều tế bào gốc và trong đó đều có chứa ADN mang thông tin di truyền nên có thể sử dụng để làm xét nghiệm ADN. Mẫu xét nghiệm này nên để nhân viên y tế thực hiện lấy mẫu để có kết quả chính xác nhất.

4.5. Mẫu móng tay, móng chân

Móng tay, móng chân là biến thể của da hay chính là các tế bào biểu bì. Vì vậy trong móng tay cũng sẽ có chứa thông tin di truyền có thể dùng để xét nghiệm ADN. Để lấy mẫu móng tay móng chân làm xét nghiệm, người tham gia xét nghiệm nên rửa sạch móng tay, móng chân trước khi cắt để đảm bảo kết quả chính xác nhất.

Trong móng tay cũng sẽ có chứa thông tin di truyền có thể dùng để xét nghiệm ADN

Ngoài các mẫu được sử dụng ở trên, còn có một số cách khác để xét nghiệm ADN như chọc ối, sinh thiết nhau thai,...

Tìm hiểu chi tiết hơn về cách lấy mẫu xét nghiệm ADN tại đây.

5. GENTIS - Trung tâm xét nghiệm ADN hàng đầu tại Việt Nam

Hiện tại, GENTIS đang là đơn vị tiên phong và uy tín hàng đầu trong lĩnh vực phân tích di truyền tại Việt Nam, là sự lựa chọn đáng tin cậy nhất cho những ai đang có nhu cầu làm các xét nghiệm ADN đòi hỏi tính chính xác cao.

GENTIS là đơn vị tiên phong và uy tín hàng đầu trong lĩnh vực phân tích di truyền tại Việt Nam

5 Ưu điểm khi sử dụng dịch vụ xét nghiệm ADN tại GENTIS:

Công nghệ hiện đại: Tất cả các phòng xét nghiệm của GENTIS đều được trang bị máy móc hiện đại được đánh giá phù hợp với tiêu chuẩn ISO 9001:2015 và ISO 15189:2012, với vốn đầu tư hơn 2 triệu USD cho mỗi phòng.

Chính xác 99.99999998%: Nhờ vào thiết bị, công nghệ hiện đại, quy trình thực hiện theo khuyến cáo của FBI - Mỹ về giám định ADN và đội ngũ chuyên gia hàng đầu GENTIS đảm bảo kết quả xét nghiệm chính xác lên tới 99.99999998%. 

Tất cả các phòng xét nghiệm của GENTIS đều được trang bị máy móc hiện đại, phù hợp với tiêu chuẩn ISO 9001:2015 và ISO 15189:2012

Bảo mật tuyệt đối: GENTIS cam kết bảo mật 100% mọi thông tin khách hàng.

Đơn giản: Thủ tục xét nghiệm đơn giản, chuyên nghiệp cùng máy móc hiện đại giúp thời gian trả kết quả của GENTIS rất nhanh, chỉ từ 4 giờ.

Chuyên gia hàng đầu đảm bảo kết quả: Tất cả kết quả xét nghiệm của GENTIS đều được giám sát và thực hiện bởi Đại tá Hà Quốc Khanh – Giám định viên tư pháp, Nguyên Giám đốc trung tâm giám định ADN, Nguyên viện phó Viện khoa học Hình sự Bộ công an - người đã có hơn 40 năm kinh nghiệm về giám định ADN sẽ đảm đảm bảo kết quả chính xác nhất cho toàn bộ các xét nghiệm. 

Mọi xét nghiệm đều được giám định bởi cố vấn khoa học cao cấp GENTIS - Đại tá Hà Quốc Khanh

Đặc biệt, tất cả các xét nghiệm ADN hành chính tại GENTIS đã được công nhận và sử dụng rộng rãi tại các cơ quan hành chính nhà nước, các đại sứ quán.

Như vậy, bài viết trên đã giúp bạn hiểu về xét nghiệm ADN là gì và tất cả thông tin xoay quanh xét nghiệm ADN. Nếu còn có thắc mắc, bạn hãy gọi tới tổng đài 0988 00 2010 để được chuyên gia tư vấn chi tiết và nhanh nhất nhé!