-1366x0.jpg)
Tế bào NK (natural killer cells) hay còn gọi là các tế bào diệt tự nhiên, đây là loại tế bào lympho - một trong những loại tế bào bạch cầu có trong hệ thống miễn dịch của chúng ta. NK là những “chiến binh" chịu trách nhiệm loại bỏ các tế bào bị nhiễm virus, kháng lại sự hình thành khối u, cũng như đóng vai trò quan trọng trong quá trình làm tổ của phôi thai.
Do đó xét nghiệm NK hiện nay là xét nghiệm quan trọng trong lĩnh vực sản phụ khoa và đang được các bác sĩ quan tâm. GENTIS hân hạnh được PGS.Ts Lê Xuân Hải (Trưởng khoa Miễn dịch, Bệnh viện Huyết học - Truyền máu Trung Ương) chia sẻ kiến thức và cập nhật những tiến bộ mới nhất về xét nghiệm NK trong sản khoa ngày 07/05/2022. Buổi đào tạo có sự tham gia của đội ngũ Ban lãnh đạo GENTIS bao gồm Tổng Giám đốc Đỗ Mạnh Hà, TS Phạm Đình Minh (Giám đốc Nghiên cứu và Phát triển GENTIS), Giám đốc kinh doanh Hoàng Đình Khiêm, Th.S Nguyễn Quang Vinh (Giám đốc Trung tâm xét nghiệm GENTIS) cùng các cán bộ nhân viên thuộc Trung tâm nghiên cứu và phát triển GENTIS.
PGS.TS Lê Xuân Hải chia sẻ rất đầy đủ về các vấn đề:
- Phân tích tế bào NK và chức năng, hoạt động của tế bào NK trong hệ miễn dịch.
- Sự tác động của tế bào NK trong sản khoa và các yếu tố miễn dịch ảnh hưởng đến thai kỳ.
- Hoạt hóa tế bào NK và phương pháp điều trị chứng hoạt hóa NK.
- Phân tích các ý kiến đồng tình hay phản đối về vai trò NK trong sảy thai.
- Phân tích phương pháp xét nghiệm tế bào NK, cách lấy mẫu bệnh phẩm và việc bảo quản mẫu.
PGS.TS Lê Xuân Hải cho biết có rất nhiều bằng chứng cho thấy các tế bào NK tăng cao trong máu của phụ nữ bị sảy thai tái phát. NK là loại tế bào miễn dịch chính được tìm thấy trong tử cung. Số lượng NK tử cung tăng qua chu kỳ kinh nguyệt lên đến đỉnh điểm tại thời điểm cấy phôi. Nếu phôi không cấy, số lượng NK sẽ tăng thêm. Số lượng NK tử cung bắt đầu giảm ở tuần 20 của thai kỳ và vắng mặt vào cuối thai kỳ.
Vai trò chính của NK là phát hiện sớm và loại bỏ các tế bào “lạ”, khả năng loại bỏ của NK liên quan chặt chẽ với khả năng miễn dịch tế bào, và do đó chúng có khả năng đe dọa mang thai đang phát triển.
Người bệnh được chẩn đoán “hoạt tính NK cao” hay “NK hoạt hóa mạnh” có thể được khuyến cáo điều trị ức chế miễn dịch. Các lựa chọn có thể là: Progesterone, Clexane, Prednisolone, IV immunoglobulin, Intralipid. Tuy nhiên, PGS.TS Lê Xuân Hải một lần nữa vẫn nhấn mạnh: các nghiên cứu chỉ ra rằng vẫn chưa có cơ chế rõ ràng trong việc ảnh hưởng của tế bào NK gây ra thất bại sinh sản.
Xét nghiệm NK hiện nay tại GENTIS bao gồm xét nghiệm máu ngoại vi và sinh thiết tử cung để đánh giá số lượng và mức độ hoạt tính của tế bào NK. PGS.TS Lê Xuân Hải cho biết có 2 loại mẫu bệnh phẩm được khuyến cáo là:
- Máu (có thể chỉ chỉ định dùng mẫu máu hoặc chỉ định kết hợp với dùng mẫu sinh thiết tử cung, có thể lấy mẫu bất cứ thời gian nào trong tháng)
- Mảnh sinh thiết lỏng nội mạc tử cung (có thể được thực hiện thông qua một ống thông nhựa mềm, nhẹ nhàng hút một mảnh nhỏ niêm mạc tử cung khi BN tỉnh táo, hoặc thủ thuật nội soi có gây mê. Chỉ lấy mẫu vào giai đoạn hoàng thể, xung quanh ngày 21 trong chu kỳ 28 ngày.)
Việc lựa chọn mẫu bệnh phẩm nào sẽ do chuyên gia sinh sản quyết định.
Việc bảo quản mẫu gồm:
- Mẫu máu sẽ được lấy vào ống nghiệm chống đông Heparin hoặc EDTA.
- Mẫu hút dịch tử cung cho vào ống đựng mẫu.
- Các mẫu bảo quản lạnh 2-8 độ C, vận chuyển trong hộp đựng mẫu có đá lạnh (đá không tiếp xúc trực tiếp với ống mẫu).
Những trường hợp cần chỉ định xét nghiệm NK thường là các trường hợp sảy thai tái phát (được định nghĩa là 3 lần sảy liên tiếp nếu dưới 35 tuổi, hoặc 2 lần sảy liên tiếp nếu trên 35 tuổi) và trường hợp thất bại IVF lặp đi lặp lại (được định nghĩa là 2 hoặc nhiều chu kỳ IVF mới không thành công).
Cuối buổi đào tạo, Ban lãnh đạo, các cán bộ nhân viên GENTIS cùng PGS.TS Lê Xuân Hải đã có sự thảo luận và đưa ra nhiều ý kiến, đánh giá về xét nghiệm tế bào NK trong thai sản, các phương pháp nào sẽ được ưu tiên và có giá trị hơn trong tương lai. Thông qua buổi này, GENTIS sẽ tiến hành cập nhật thông tin và triển khai thêm những phương pháp xét nghiệm tối ưu, an toàn nhất để cung cấp cho quý khách hàng trên toàn quốc.
Vân Anh
